Afscheidshuis

Het Afscheidshuis is onderdeel van Uitvaartvereniging ‘De laatste eer’ en is gevestigd in Oosterwolde. Marijke en Anna vertellen dat het ook echt aanvoelt als een huis. „Er is bijvoorbeeld bij binnenkomst een deurmat. Ook hebben we een keukentje waar familie koffie of thee in kan schenken." Het woord zegt het al, het is een afscheidshuis. Er zijn twee kamers waar overledenen liggen opgebaard tot aan de uitvaart.

Familie krijgt een eigen sleutelpasje, zo kunnen zij het huis binnen wanneer zij dit willen. „Ik kwam hier wel eens om acht uur in de ochtend, toen was er al iemand. Deze man ging iedere ochtend even een wandeling maken en even langs zijn vader. Dan maakten we een praatje en dronken we koffie. Zo stelde ik hem op zijn gemak daar", vertelt Marijke.

Beheerders en gastvrouwen
Anna, Marijke of Sonja ontvangen wanneer dit het geval is, de familie en leggen uit wat er allemaal mag en kan. Er is eigenlijk maar één regel: als er kaarsen worden aangestoken, deze bij het weggaan weer uitblazen. De vrijwilligers van het Afscheidshuis maken iedere dag een controlerondje. Ze kijken dan ook of de overledene er nog toonbaar bij ligt. „Als we over dingen twijfelen, nemen we altijd contact op met de uitvaartverzorger. We houden bijvoorbeeld uiterlijke kenmerken altijd in de gaten en trekken aan de bel wanneer we denken dat het voor de nabestaanden niet fijn meer zal zijn om hun dierbare zo te zien." Daarnaast wordt de boel door hen netjes gehouden en wordt er soms een afwasje weggewerkt wanneer er koffie is gedronken. „Tussentijds treffen we ook wel familie die dan soms hun verhaal kwijt willen. Dan maken we even een praatje", vertelt Anna.

Zo persoonlijk mogelijk
De familie mag eigenlijk alles doen om de kamer zo huiselijk en persoonlijk mogelijk te maken. Marijke: „Er zijn wel eens kleinkinderen geweest die de kist hadden beschilderd, zó bijzonder."

Anna heeft hier nog een erg bijzonder verhaal over: „Ik zag op een dag ineens een zakje witte bolletjes staan bij de kist, met een pot Nutella erbij. En toen dacht ik 'dit is wel raar'. Het bleek dus dat er ieder dag een kleinzoon op bezoek kwam, die altijd bij pake en beppe een wit bolletje met Nutella kreeg. Dus iedere dag ging hij bij zijn pake zitten en at hij een broodje Nutella. Bijzonder hè?"

Verder komt er van alles voorbij. Van planten en engelenbeeldjes tot een Feyenoordvlag en pantoffels onder de kist: het kan en mag allemaal. „We maken het altijd wel duidelijk: doe wat je wilt, dit kun je maar één keer doen", aldus Marijke. „Dat maakt dit werk juist leuk", vult Anna haar aan.

Bijzonder, moeilijk en professionele afstand
Marijke is via collega Sonja betrokken geraakt bij het Afscheidshuis. „Het is zo dankbaar wat je voor mensen kunt doen. Dit is echt prachtig werk", zegt ze.

Helaas is het werk soms ook pijnlijk, vertelt het duo. Anna: „Wat ik wel triest vind, is wanneer je merkt dat er gewoon niemand komt. Dat vind ik wel heel moeilijk. Dat zie je wel duidelijk terug, bij bijvoorbeeld de deurmat die we iedere keer uitzuigen. Op zulke dagen blijft die mat schoon."

Hoe ze hiermee omgaat? „Nou ja, je treft geen familie. Dus je kijkt even binnen of alles goed gaat, en dan ga je weer weg. Het raakt me wel eens. Het is best wel verdrietig dat iemand zo alleen is, ook al zal de persoon die er ligt daar niks van merken. Het doet wel iets met je."

Marijke: „We hebben alle drie wel een soort van afstand die we bewaren tot de familie. We gaan er wel altijd professioneel mee om, dat gaat gevoelsmatig."

„Al is dat soms ook wel mooi en goed, er juist wat bij betrokken te zijn", gaat Anna verder. „Laatst was ik aan het werk toen mijn buurman werd gebracht, zonder dat ik dat eerst wist. Hij was echt een lieve man, maar ook wel heel oud. Dan stap je er wel overheen. Zijn dochter had nog gezegd dat hij het geweldig had gevonden als ik er nu was. Dat doet je goed."

De betekenis van vrijwilligerswerk
„Door mijn NAH is dit toch wel een manier om in de maatschappij mee te kunnen draaien", vertelt Marijke. „Ook al is het maar een klein beetje contact wat ik met mensen kan hebben. Ik kan iets betekenen voor iemand, dat is heel belangrijk voor me. Daarnaast kan ik dit werk zelf inplannen. Wil het schoonmaken in de ochtend niet, doe ik het in de avond. Dat is voor mij erg fijn, die vrijheid. Fijne collega’s achter de hand is ook erg belangrijk, voor als het even niet gaat."

Anna geeft lachend antwoord op deze vraag. „Het houdt me van de straat! Het is toch dat stukje voldoening wat je eruit haalt, het bezig zijn. Door mijn versleten knie ben ik eruit geraakt en alle vriendinnen om me heen bleven doorwerken. Het is niet alleen zo dat ik er voor andere mensen ben, ze zijn er ook voor mij."

Dit is een verhalen vanuit Scala Vrijwilligerscentrale. Meer informatie? Kijk op www.scala-vrijwilligerscentrale.nl.